الگوی رفتار استراتژیک شرکتها در بازار کالا

نظریه پردازان معتقدنددر هر بازار سه عنصر اساسی قابل تشخیص است و فعل و انفعالات بازار بر اساس این سه عنصر توصیف،تجزیه و تحلیل و پیش بینی و تجویز می شود.ساختار بازار که بیانگر سازماندهی بازار از نظر تولید کنندگان و مصرف کنندگان است،رفتار بنگاهها که معرف جهت گیریها و تصمیم گیریهای عاملان اقتصادی در بازار است و در نهایت عملکرد بازار که وضعیت کلی بازار از نظر شاخص های عملکردی نظیر سودآوری کلی،رضایتمندی مشتریان مورد بررسی و ارزیابی قرار می دهد.جهت علیت و نحوه تعامل و تاثیر و تاثر این سه عنصر همواره از مسائل مورد مناقشه و مطالعه نظریه پردازان بوده است به گونه ایکهمکاتب مختافی در اینخصوص شکل گرفته است.مکتب ساختار گرایان که عملکرد بازار را تابعی از ساختار بازارو رفتار بنگاهها دانسته اند،مکتب شیکاگو که ساختار بازار را تابعی از عملکرد بازار و رفتار بنگاهها در نظر گرفته اند،مکتب رفتار گرایان،عملکرد بازار را تابعی از رفتار عاملان اقتصادی مدنظر قرارداده اندودر نهایت مکتب ورود که بر این نکته که عملکرد بازار تابعی ازورود شرکتهای بالقوه به بازار است تکیه و تاکید نموده اند.پزوهش حاضر با تمرکز بر این موضوع که در مناقشات و مطالعات پیش گفته نسبت به علیت و چرایی رفتار عاملان اقتصادی توجه و تاکید کمتری صورت گرفته است،از منظر رشته مدیریت استراتژیک که علم مطالعه رفتار بنگاهها در بازار است،چارچوبی نظری برای تبیین رفتار عاملان اقتصادی بر اساس دو عنصر دیگر بازار رادر کانون بررسی خود قرار داد.بر این اساس با مبنا قراردادن پژوهش ها و مطالعاتی که ارتباط دینامیک و تعاملی سه عنصر ساختارفرفتار و عملکردبازاررا بررسی نموده اند،الگوی تابعیت رفتار بنگاهها به ویژه رفتار استراتژیک آنها از ساختار بازار و عملکردبازاررا بررسی و طراحی نمود.برای این منظور چهارگونه رفتار استراتژیک شرکتها؛آینده نگر،تحلیلگر،مدافع و واکنشی بر اساس ابعاد ساختاری رقابتی-غیر رقابتی و همچنین ابعاد عملکردی مناسب-نامناسب فرضیه سازی و جانمایی شد که فرضیات اصلی با استفاده از آزمون های استقلال و نیکویی برازش و همچنین معتدلات ساختاری مورد بررسی و اثبات قرار گرفت.این پژوهش در شرکتهای تولیدی فعال در بورس اوراق بهادار تهران و از طریق مطالعات میدانی و طراحی پرسشنامه و اخذ نظرات مدیرانشرکتهای مورد اشاره به انجام رسیده است.